Yöresel adları: Kirkkilitotu, zemberekotu. Bitki özellikleri: Bitki, minik çam ağacı fidanlarına çok benzer. Önce, mart-nisan aylarında gelişen, saman renginden kızıl kahve rengine kadar değişebilen, spor keseleri ile bezeli, mısır koçanını andıran bir başak oluşturur. Üreme için gerekli sporları çevresine yay dıktan 1-2 hafta sonra bu başak kurur ve yerine yeşil sürgünler gelişmeye başlar. Yuvarlak ve içi boş, açık yeşil renkli sapın çapı 3-6′ mm civarındadır. Gövdeden 2-4′ cm aralıklarla çıkan halka dizilişli, ince uzun yapraklar aynı çam iğnelerini andırır, ama daha uzun olurlar. Bitki genelde 20-50′ cm yüksekliğe kadar ulaşır. Nemli topraklarda, tarla aralarında, hendek kıyılarında yetişir. Ucunda sürekli spor başağı taşıyan türler kullanılmamalıdır.
Bileşim: Başlıca etkin maddesi, %60 dolaylarındaki silisik asit. Ayrıca potasyum tuzları, flavon, saponin ve tanen içerir.
Toplama ve hazırlama: Nisan-haziran aylarında, henüz canlı yeşil rengini sürdürürken, sapın toprağa yakın bölümünden kesilir. Demetler halinde bağlanır, gölgelik ve havadar bir yere asılarak kurumaya bırakılır. Yapraklar gövdeden kolayca ayrıldığında kuruma tamamlan mıştır. Yapraklar ovuşturularak gövdeden ayrılır ve ince kıyılarak, hava almayan kaplarda saklanır. Saplar kullanılmaz.
Kullanım alanları ve biçimleri: Atkuyruğu, öncelikle romatizma, gut, kronik öksürük ve bacak ödemlerinde çok etkilidir. Öksürük, romatizma, böbrek ve mesane hastalıklarına karşı hazırlanan bitki ka rışımlarında o hep vardır. Özelliklerinden biri de kan temizleyici olu şudur. Bedende biriken sıvıları, organizmanın dengesini bozmadan dışkılamakta çok başarılıdır. Bu nedenle, böbrek ve idrar yolları ilti habında veya bu organların başka bir nedenle yıkanmaları gerek tiğinde rahatlıkla kullanılabilir. Yüksek oranda içerdiği silisik asit sayesinde, akciğer hastalıklarında, tibbi tedaviyi destekleyici olarak kullanılabilir. Katılgandoku, deri, saç ve tırnakla ilgili rahatsızlık larda çay içimi çok yararlıdır. Geç iyileşen yaralarda kompres olarak uygulanmalıdır. Yine silisik asit, derinin kan dolaşımını uyarma etki sine sahip olduğu için, kan dolaşımı bozukluklarında, kırıklar ne deniyle oluşan şişliklerde, bacak yaralarında banyo katkısı olarak kullanılmalıdır. Romatizma ve gut hastalıkları da, metabolizma bozuk luğundan kaynaklanan hastalıklar olduğu için, silisik asit içerikli atkuyruğu katkılı banyolarla çok olumlu etkilenebilirler. Bademcik, dişeti ve ağız içi iltihabında yapılan gargara ve çalkalamalar çok büyük rahatlıklar sağlar.
Atkuyruğu çayı: 1-3 çay kaşığı dolusu ince kıyılmış bitkiye bir bar dak su eklenir, kaynamaya başladığında ocaktan alınarak, 10-15 dakika demlendirilir ve süzülür. Günde 2-4 bardak çay, yemeklerden önce, tat landırılmadan içilir. Ödem çözücü niteliği açısından, ağır kalp ve böbrek hastalarının doktora danışarak kullanmaları doğru olur. 5-6 gün lük bir kürden sonra 3-4 gün ara verilir ve aynı küre devam edilebilir. Ara vermeden uzun süre kullanmak kalbi ve böbrekleri yorabilir.
Banyo katkısı: Bir tam banyo için 100′ gr kuru veya 400′ gr kadar taze ve ince kıyılmış bitki, 2-3 litre suda 8-10 saat kadar bekletildikten sonra kaynama derecesine kadar ısıtılır, süzülür ve banyo suyuna eklenir. Banyo süresi 15-20 dakikayı geçmemelidir. Yan etkiler: Bilinen hiçbir yan etkisi yoktur.
Dikkat: Ucunda sürekli spor başağı taşıyan yüksek boylu türler kesinlikle kullanılmamalıdır!
Bitki Notu Şifalı Bitkiler 