Kudret Narı

Kudretnarı (Momordica charantia),
parçalı yapraklı, sarı çiçekli, tırmanıcı
ve tek yıllık otsu bir bitkidir. Anavatanı
Hindistan olmakla birlikte Asya ve
Afrika’nın tropik bölgelerinde de bulunur.
Anadolu’da süs bitkisi olarak yetiştirilir.
Kudretnarı bitkisinin meyveleri 10-
15 cm uzunluğunda, iğ şeklinde, üzeri
pürtüklü, önce yeşil sonra parlak sarı
veya turuncu renklidir. Olgunlaşan
meyveler yarılır ve üstü kırmızı bir arillus
ile kaplı tohumlar ortaya çıkar. 1 cm
uzunluğunda, üzeri desenli ve kenarları
tırtıklı tohumlar böceğe benzer.
Kudretnarı meyveleri çeşitli aktif bileşenler
ihtiva eder: glikozitler (örneğin;
momordisin I ve II), steroidal saponinler
(örneğin; karantin), alkoloitler, sabit
yağlar, polipeptitler (örneğin; Map30
(Momordica anti-HIV protein), momorkarin
lektin). Olgunlaşmamış meyveler
ise A vitamini, fosfor ve demir kaynağıdır
(9). Kudretnarı meyvelerinin tıbbi
etkileri şöyledir:

Diyabet

Kudretnarının etkili bileşenlerinden
steroidal saponinler ve insülin benzeri
peptitler kan şekerini düşürücü etki
gösterir (4). Kudretnarının bütün kısımları
diyabette etkilidir. Sistematik çalışmalarda,
kurutulmuş meyve ve tohumlardan
hazırlanan alkol özütünün kan
şekerini birinci hafta sonunda %49, beşinci
hafta sonunda %39; olgunlaşmamış
taze meyvelerden hazırlanan sulu
özütün açlık kan şekerini %50 oranında
düşürdüğü tespit edilmiştir (1, 11).
Kudretnarı özütünün diyabetteki etkinliği
şu temel faydalarına dayandırılmıştır
(6):

• Hücrelerden şeker alımını arttırır.
• Karaciğerin şeker kullanımını arttırır.
• İnsülin salınımını destekler ve etkisini
  arttırır.
• Vücuttaki protein ve yağın şekere
  dönüşmesini engeller.
  Hiperlipidemi
  Kudretnarı özütünün trigliserit ve
  kötü huylu kolesterolü (LDL) azalttığı,
  iyi huylu kolesterolü (HDL) arttırdığı
  tespit edilmiştir. Bu etkinin, bileşimindeki
  saponinlerden ileri geldiği düşünülmektedir.
  Saponinler pankreastan
  salınan lipaz enziminin etkisini önleyerek
  besinlerdeki yağın kana karışmasını
  engellemektedir (6).
  Ülser
  Halk arasında, kudretnarının olgun
  meyveleri ezilip balla karıştırılarak macun
  haline getirilir ve mide ve onikiparmak
  bağırsağı ülserlerine karşı dahilen
  kullanılır. Deney hayvanları üzerinde
  yapılan çalışmalarda, kudretnarı özütünün,
  ülsere yolaçtığı bilinen Helicobacter
  pylori bakterisi üzerinde etkili olduğu
  ve ülser oluşumunu önlediği ortaya
  konmuştur (12).
  Bakteri enfeksiyonları
  Son yıllarda, sentetik gıda koruyucularının
  yerine geçebilecek bitki kökenli mikrop
  öldürücü bileşiklerin araştırılmasıyla,
  kudretnarı özütünün B. subtilis, L. innocua,
  Staph. aureus gibi bazı gram pozitif bakteriler
  üzerinde etkili, gram negatif bakteriler
  ve çeşitli küfler üzerinde etkisiz olduğu ortaya
  konmuştur (5). Bir başka çalışmada ise
  kudretnarının sulu ve alkollü yaprak özütünün
  idrar yolu enfeksiyonları, tifo ve dizanteriye
  sebep olan bakteriler üzerinde etkili
  olduğu tespit edilmiştir (4,7,8).
  Virüs enfeksiyonları
  Kudretnarı meyvelerinde bulunan alfave
  beta-momorkarin lektin ve MAP30’un,
  Epstein-Barr, HPS-1, HIV, coxsackievirus B3
  ve polio virüsleri üzerinde etkili olduğu ortaya
  konmuştur (2,3,4,9).
• Kudretnarının riskleri
• Rahim hareketlerini uyararak düşüğe sebep
  olduğu için (10) hamilelerde ve hamile
  kalmak isteyenlerde kullanılmamalıdır.
• Döllenmeyi azalttığı için hamile kalmak
  isteyenlerde ve kısırlık tedavisi görenlerde
  kullanılmamalıdır.
• Antidiyabetik ilaçlar ve insülinle birlikte
  kullanıldığında kan şekerini aşırı düşüreceği
  için dikkatli olunmalıdır.
• Kolesterol düşürücü ilaçlarla birlikte kullanıldığında
  ilacın etkisini arttıracağı için
  dikkatli olunmalıdır.

Kaynaklar

1. Ahmed I, Lakhani MS,
   Gillet M, John A, Raza H.
   Hypotriglyceridemic and
   hypocholesterolemic effects
   of anti-diabetic Momordica
   charantia (karela) fruit extract in
   streptozotocin-induced diabetic
   rats. Diabetes Research and Clinical
   Practice 2001;51:155-61.
2. Beloin N, Gbeassor M, Akpagana
   K, Jim H, Soussa K, Koumaglo
   K, Arnason JT. Ethnomedicinal
   uses of Momordica charantia
   (Cucurbitaceae) in Togo and
   relation to its phytochemistry
   and biological activity. J
   Ethnopharmacol 2005;96:49-55.
3. Bourinbaiar AS, Lee-Huang
   S. The activity of plant-derived
   antiretroviral proteins MAP30 and
   GAP31 against herpes simplex
   virus in vitro. Biochem Biophys Res
   Commun 1996;219:923-9.
4. Grover JK, Yadav SP.
   Pharmacological actions and
   potential uses of Momordica
   charantia: a review. J
   Ethnopharmacol 2004;93:123-32.
5. Jiapiyasakul P, Areekul V.
   Antimicrobial activity in some
   indigenous plant extracts. In
   Proceeding of Food Innovation
   Asia 2007. The 9th Agro-industrial
   Conference. Bangkok 14-15 June
   2007.
6. Monograf: Momordica charantia
   (Bitter melon); Alternative Medicine
   Review 2007;12:360-3.
7. Ogata F, Miyata T, Fujii N,
   Yoshida N, Noda K, Makisumi S,
   Ito A. Purification and amino acid
   sequence of a bitter gourd inhibitor
   against an acidic amino acidspecific
   endopeptidase of Streptomyces
   griseus. J Biol Chem 1991;266:16715-
   21.
8. Omoregbe RE, Ikuebe OM,
   Ihimire IG. Antimicrobial activity
   of some medicinal plants extracts
   on Escherichia coli, Salmonella
   paratyphi and Shigella dysenteriae.
   Afr J Med Med Sci 1996;25:373-5.
9. Sun Y et al. Anti-HIV agent
   MAP30 modulates the expression
   profile of viral and cellular genes
   for proliferation and apoptosis
   in AIDS-related lymphoma cells
   infected with Kaposi’s sarcomaassociated
   virus. Biochem Biophys
   Res Commun 2001;287:983-94.
10. Tam PP. Effects of alphamomorcharin
    on preimplantation
    development in the mouse. J
    Reprod Fertil 1984;71: 33-8.
11. Virdi J, Sivakami S, Shahani
    S, Suthar AC, Banavalikar MM,
    Biyani MK. Antihyperglycemic
    effects of three extracts from
    Momordica charantia. Journal of
    Ethnopharmacology 2003;88:107-11.
12. Yeşilada E, Gürbüz İ, Shibata
    H. Screening of Turkish antiulcerogenic
    folk remedies for anti-
    Helicobacter pylori activity. Journal
    of Ethnopharmacolgy 1999;66:289-
    93.